Het Sukkel-complex

Door: Jordi Jansen

Sociale normen. Sociale angsten. Sociaal zijn. Als ik mijzelf zou moeten omschrijven voor een grote groep mensen, dan lijkt het een persoonlijk cliché te zijn geworden om altijd als eerst het woord ‘sociaal’ te roepen. Maar in grote lijnen is dit waar. Ik ben makkelijk met woorden en in communicatie met mensen lijk ik ook geen gebreken te hebben. Daarom gaan de meeste mensen er al gauw vanuit dat ik immuun ben voor oordelen. Of in ieder geval angsten, onzekerheden en talloze andere kwalen die mensen vaak ervaren.

De titel van deze column zal nu waarschijnlijk vragen oproepen. Ten eerste over wat deze term betekent en ten tweede over wat het in hemelsnaam met dit onderwerp te maken heeft. Let me explain. 

Een poosje terug zat ik alleen op mijn kamer. Het was een grimmige nacht en ik betrapte mijzelf erop dat de grimmige sfeer van de nacht zijn tol ook van mijn gedachten had genomen. Ik was niet per definitie aan het doemdenken maar er ontstonden ook geen dubbele regenbogen in mijn hersenkamer. Ik bezon diep over situaties die die dag plaats hadden gevonden en kwam erachter dat ik een sukkel was. Nadat ik deze weerzinwekkende ontdekking had gedaan belde ik een vriend. Ik legde hem uit dat ik mij ineens heel onzeker voelde en vertelde over de situatie. Huiverend op een verkwikt antwoord kwam mijn compagnon ineens met een onverwachte vraag terug:

“Heb jij last van een sukkel-complex?”  

Net zoals jij begreep ik er natuurlijk ook niets van. Verward vroeg ik de vriend of hij wat meer kon toelichten.

Na een korte uitleg werd het voor mij opeens allemaal helder. Een soort droevig eureka-moment waaronder ik kwam te lijden. Misschien ken je dat moment wel wanneer je opeens een vaag, verdrietig gevoel hebt en je geen idee hebt waar die droevigheid vandaan komt. Precies dat gevoel had ik. Aangemoedigd door dat gevoel begin jesituaties na te spelen in je hoofd, die je dan opeens op een heel andere manier gaat zien. Je gaat denken voor andere mensen. Nooit gedachte oordelen die andere mensen dan zogenaamd over je zouden hebben spoelen in vloedgolven je gedachtegang binnen. Je krijgt ineens allemaal scheldwoorden naar je hoofd geslingerd. Maar daar is helemaal niets van waar. Al die scheldwoorden en perikelen bedenk je zelf nota bene. Je bent jezelf alleen maar dieper aan het ingraven. Toen ik dit opmerkte schrok ik van mezelf. Waar is de extraverte, vrolijke Jordi gebleven? De altijd positieve lachbek leek er even tussenuit geknepen te zijn. Ik begreep er niets van!

Nu naderen we de correlatie tussen onzeker zijn en het sukkel-complex. In realiteit is het hebben van een sukkel-complex gewoon een soort dip (ik probeer nare gevoelens hier trouwens niet tekort te doen). Het verschil is alleen dat een sukkel-complex niet ontstaat uit een conflict. Sterker nog, dit hele sukkel-complex heeft alleen maar te maken met jezelf. Je zet jezelf in een slecht daglicht. Ik kwam erachter dat ik dit deed omdat ik te blij was. Dit klinkt natuurlijk van de zotte! Maar het is waar. Althans bij mij.

Ik merkte dat het slopend is om altijd maar blij en positief te zijn. Wij mensen houden niet van hetzelfde, we hebben variatie nodig. Dezelfde reden dat we verhuizen. Dezelfde reden dat Kim het niet langer dan drie weken volhoudt met dezelfde vriend. En ga zo maar door. Ik moest gewoon even verdrietig zijn. Het probleem was alleen dat ik zo weinig droevige momenten had meegemaakt onlangs, dat ik mezelf maar een droevig moment had aangepraat. Ik maakte een schijnvoorstelling op in mijn hoofd zodat ik gewoon even ‘lekker’ kon janken. Want, geloof het of niet, huilen is ook een vorm van opluchting. En opluchting hoeft niet altijd positief te zijn. Net zozeer als het hebben van een sukkel-complex niet altoos negatief dient te zijn.