Ons zorgenkind

Door: Barbara Boendermaker-Merkelbag

Nederland heeft één van de beste zorgstelsels ter wereld en toch is er geen onderwerp waar zoveel over geklaagd en gesteggeld wordt. Ja, het is de allergrootste kostenpost op de Nederlandse begroting, maar hoe erg is dat? Eén van de pijlers onder ons zorgstelsel heet solidariteit. Jong betaalt voor oud, gezond betaalt voor ziek, rijk betaalt voor arm en ja beste mensen, de man betaalt voor de vrouw! Prachtig toch? Zo zijn we allemaal verzekerd van goede zorg.

Volgens het CBS besteedt onze overheid ongeveer 84 miljard euro aan gezondheidszorg. Ik vind dat een smak geld en ik neem even aan dat u dat ook vindt. Daar zijn natuurlijk allerlei goede redenen voor: we worden steeds ouder, we kunnen steeds meer én we willen steeds meer. Maar dat is niet het complete verhaal. Hugo de Jonge, onze minister van Volksgezondheid, trok vorige week al aan de bel en uitte zijn zorgen omtrent de doorgeschoten marktwerking in de zorg in een interview in het AD. Ook zag ik hem afgelopen zondag in het programma Buitenhof aanschuiven voor een goed gesprek over de ontwikkelingen van onze gezondheidszorg.

Hugo wees ons in dit gesprek naast de problematiek van de stijgende kosten en de doorgeschoten marktwerking ook nog even fijntjes op een ander dingetje. Los van de stijgende kosten kampen we met een misschien nog wel veel groter probleem en dat is het feit dat er te weinig mensen zijn om aan onze groeiende zorgvraag te voldoen. Oeps… Tijd voor verandering dus, want als we zo doorgaan worden we niet genekt door een verdubbeling van onze zorgkosten in 2040, maar gaan we ten onder aan ‘zorgeloosheid’.

Als we zo doorgaan gaan we ten onder aan ‘zorgeloosheid’

Natuurlijk heeft Hugo samen met zijn ministerie en andere betrokkenen heel goed nagedacht over oplossingen voor deze problematiek. Het zorgstelsel moet anders ingericht worden. Logisch. Toch? De marktwerking in de zorg is toe aan een kritische blik, geldstromen moeten beter verdeeld worden, perverse prikkels geëlimineerd en overbodige administratieve rompslomp is ook echt niet meer van deze tijd. Tot zover niets nieuws dus.

Ik had de hoop al bijna opgegeven toen de presentatrice van Buitenhof, Diana Matroos, haar aandacht richtte op de invloed van leefstijl op preventie van ziekte. Een zucht van verlichting ging door me heen. Helaas was de vraagstelling er niet zozeer op gericht de burger te helpen gezond en vitaal te worden, zodat we straks niet meer gegijzeld worden door allerlei chronische leefstijlgerelateerde aandoeningen, nee, Diana vroeg zich af of het zou helpen de burger bij ongezond gedrag te straffen en bij gezond gedrag te belonen. Dit alles natuurlijk in harde valuta. Wat een fantastisch idee!

Teleurstelling maakte zich van mij meester. Ik had gehoopt op verfrissende nieuwe inzichten, mooie plannen die verder gaan dan geld- en structuurdenken. Die verder gaan dan een preventie-akkoord met de complimenten van Coca Cola en Unilever. Die verder gaan dan ontoereikende Gecombineerde Leefstijl Interventies en geneuzel over ‘de schijf van vijf’. Die verder gaan dan symptoombestrijding en economische belangen. Maar nee, niets van dat alles. Hugo zag het kwartje niet vallen. Daarom een paar kleine suggesties van mijn zijde. Met als uitgangspunt: minder ziekte, minder kosten, minder zorg. Oftewel veel vliegen in één klap.

Ik had gehoopt op verfrissende nieuwe inzichten. Maar nee, niets van dat alles.

Lieve jongens en meisjes in Den Haag, stroop de mouwen eens lekker op en begin eens met het paal en perk stellen aan de pakjes- en zakjesmaffia. Geen slappe goede bedoelingen over en weer, maar harde afspraken en daaraan verbonden consequenties. De levensmiddelenindustrie is deels verantwoordelijk voor de hoge zorgkosten en de persoonlijke drama’s daarachter! Ook zou ik het erg fijn vinden als jullie samen met alle andere betrokkenen eens serieus gaan kijken naar de mogelijkheden van preventie als verdienmodel. En nee, wees niet bescheiden. Toon ambitie en vooruitstrevendheid! Ziekte als verdienmodel is pervers! En wat verdienen we er eigenlijk mee? Joost mag het weten.

Tot slot heb ik ook voor de burger een paar wijze (al zeg ik het zelf) woorden. Is het misschien een goed idee om zelf ook te investeren in de eigen gezondheid? Zijn wij zelf niet ook op zijn minst een beetje verantwoordelijk voor ons eigen welzijn? Of blijven we liever hangen in wat er is. Torenhoge zorgkosten, steeds meer ziek en zeer, maar gelukkig wel een pil of pleister op elk ongemak.