Door: Marije Rowold-Zwier
Doordeweekse avond, niets op tv. Met een half oog eindig ik bij ‘De Roelvinkjes, effe geen cent te makken’. Het concept is simpel: de familie ruilt hun luxe leven in voor een maand ‘vakantie’ op bijstandsniveau. Ze komen aan bij een hoekhuis met een, in mijn ogen, mega tuin. ‘Goed voor elkaar!’ dacht ik nog. Maar de verwende Roelvinkjes denken dat ze in de hel zijn beland. Dit was eigenlijk het moment om af te haken maar mijn nieuwsgierigheid won het, zoals zo vaak, van mijn walging.
Vader Dries en stiefmoeder Honoria gaan op bezoek bij alleenstaande moeder Ellen, die met twee kinderen moet rondkomen van €40,- per week. Dries lijkt zich enigszins te schamen, kan zich met geen mogelijkheid bedenken hoe ze dat doet, en vraagt meteen om tips. Tot zover: top. We zouden allemaal wat kunnen leren van Ellen.
Dan vertelt ze in alle eerlijkheid dat ze na een moeilijke periode haar toevlucht in drank en drugs zocht. Binnen een jaar zat ze aan de grond, met een grote schuld. Ze geeft niemand, buiten zichzelf, de schuld en lijkt als een leeuwin te vechten om uit haar situatie te komen. Ze staat onder bewind en draait alle dubbeltjes om. Als de kinderen bij haar ex zijn, probeert ze zelfs op die €40,- per week te besparen. Zo heeft ze in de weken met haar kinderen iets ‘extra’s’. Tijdens haar relaas legt Dries onwennig zijn hand op de schouder van de zoon, waarna het jongetje een beetje ongemakkelijk glimlacht. Dit is precies wat mij raakte.
Wanneer wordt medeleven medelijden? Van medeleven groeien mensen, van medelijden word je klein. Ik voelde me klein voor hen.
Alles lijkt uit de kast te worden getrokken om de tranen eruit te trekken. En het lukt, althans bij mij. Dries en Honoria hebben van stichting Kinderen van de Voedselbank een pakket nieuwe kleding voor de kinderen van Ellen gekregen. Prachtig initiatief. De stichting zorgt dat deze kinderen twee keer per jaar een nieuw pakket thuisbezorgd krijgen. Klein gebaar, groot geluk. Vooral voor de tienerdochter is dit een groot geschenk. Ik voel bij haar mijn eigen pijn van vroeger. Ik zie schaamte, schuldgevoel, emotionele volwassenheid, sociale achterstand, verantwoordelijkheidsgevoel en grote dankbaarheid voor wat ze krijgt.
Wat mij zo stoort is het medelijden, vooral van Dries. Het geeft de ontvanger vaak een gevoel van minder zijn, niet voldoen, schaamte. Soms lijkt het alsof de gever er uiteindelijk meer uithaalt dan de ontvanger. Je kunt ook in bescheidenheid geven, zonder het borstgeklop van de ‘onbaatzuchtige altruïst’. Persoonlijk roept de onwetendheid van de familie Roelvink bij mij meer medelijden op dan de kracht van Ellen en haar kinderen.
Kinderen die vroeger struggles hebben doorleefd hebben vaak meer bagage, maar meestal ook meer levenservaring. Als je die levenservaring gebruikt voor iets positiefs dan is dat je grootste superkracht. Inlevingsvermogen, inventiviteit, begrip: het zijn maar een paar positieve eigenschappen die je op je gefortuneerde medemens voor kan hebben. Zoals de zoon van Ellen zo mooi zegt: ‘Ik laat me niet klein maken’.
De Columnist 